Kuier in boekwinkel red Jan van slae

JAN VAN VUUREN skryf: DIE koop van sportboeke was – en is – nog altyd een van die groot passies in my lewe. So te so dat my kleindogter nou die dag vir my sê "maar oupa het ʼn biblioteek se sportboeke".

Dit laat my terugdink aan ʼn dag in September 1977 toe ek die passie van my onverwags moes toepas.

Ek was aan die werk in die sportkantoor. Rustig en sonder probleme. Die krieketseisoen was om die draai en daarmee saam "scoops"en goeie krieket.

Terwyl ek nog so ongeërgd niemand pla nie, beveel wyle Joe Venter my aan om vir twee ure die gebou te verlaat.

Joe Venter

Hy het pas ʼn oproep van iemand van die Gerrie Coetzeekamp gekry wat hom meegedeel het dat Flip Coetzee, Gerrie se pa, op pad na Die Transvaler  toe is om my te kom "regsien". 

Toe verkas ek maar na Estoril Books in Hillbrow en gaan kyk watter sportboeke het hulle. Ek kon seker nie koop nie, want ek het vir Perskor gewerk. Die "biblioteek"waarna my kleindogter verwys, het eers gekom toe ek my eie onderneming bedryf het.

Wat Flip Coetzee so die duiwel ingemaak het was ʼn ding wat Kallie Knoetze vir my gesê het en ek toe net so gaan skryf het. Alles kan ek nie onthou nie, maar blykbaar het die woorde "Meisie Coetzee" hom oneindig ontstel het.

Wyle Dirk Benade het my jare daarna vertel dat Flip Coetzee in die kantoor by elke lessenaar rondgehop en net gevra het "is dit hy"? Die hy is natuurlik ek.

Toe ek ná so twee ure terug by die kantoor kom, was die Coetzee's weg en kon ek
met my werk aangaan.

Bo: Die subs kon darem ook nie die geleentheid nalaat om (met die fabriek se hulp) ʼn grappie te maak nie.

Wat is die storie agter dié foto?

KOBUS BOTMA skryf: EK was ʼn fotograaf by Die Transvaler in die jare '76 tot '78, in die ou Perskorgebou in Doornfontein. Iewers in '78 het ek oorgeskuif na The Citizen, tot einde '79.

By Die Transvaler het ek saam met ouens soos Wessel Oosthuizen, Pierre Oosthuizen, Nick van der Linde, Jack Fenix, Johan van Zyl, Glen Lamprecht en Mack van der Walt gewerk. Al was van die ouens òf Transvaler- òf Vaderland-fotograwe, het ons dieselfde donkerkamers gedeel, en baie saam gewerk.

Ek hoop julle kan my help met ʼn foto hieronder wat deur Jack Fenix van Die Vaderland geneem was, in '76 of '77. 

My dwaling met Wonder Woman

PIETER ROOTMAN skryf: IN die bietjie meer as twee jaar wat ek by die middagkoerant, Hoofstad, gewerk het, het dit letterlik krioel van die skrywers daar. En nie sommerso skrywers nie. Bekroonde skrywers en liedjieskrywers wie se name voortleef in die volksmond. PG du Plessis is redakteur. Adriaan (Attie) Snyman werk deeltyds as taal- en bladversorger (sub) van die sportblad, Koos du Plessis werk vir ʼn wyle as taal-en bladversorger van die nuusblaaie en Jeanne Goosen is die baas van die vroueblad.

Met ʼn pak Vaderlande op my rug – 47 jaar gelede

HEINRICH SCHULZE skryf: BELOFTES maak skuld. Karin Pretorius het my reeds knap ná die Covid-19-pandemie aangepor/aangespreek om iets oor my dae as “Perskorwerknemer” vir K’rant te skryf.

Vandag poog ek om my skuld te vereffen.

Ek was in 1977 ʼn Perskorwerknemer. Alhoewel nie een van julle my geken het nie, het ek julle en die Perskorkoerante goed geken.

Oudredakteur van Tempo oorlede

JOE VAN BUUREN skryf: ALWYN STRYDOM, destyds lid van Die Transvaler se redaksie, is Woensdag 11 September, op Willowmore in die Oos-Kaap dood. Hy was 72.

Wyn sal veral onthou word vir sy gemoedelikheid en voorliefde vir ʼn lekker partytjie, waar hy en André Pienaar, ook reeds saliger, hulle kollegas met hul uitbundige ghitaarspel vermaak het.

Die Transvaler gedigitaliseer

11 November 1974

Is jy ‘n voormalige verslaggewer van Die Transvaler wat al gewens het jy kan weer jou berigte van destyds lees. Dis nou moontlik.

Klik op https://gpa.eastview.com/dtsa/. Sleutel jou naam of enige ander woord tussen aanhalingstekens in en siedaar, daar’s almal.

Op hierdie webwerf is al Die Transvalers van 1938 tot 1987 volledig gedigitaliseer.  Volgens die webwerf is daar altesame 14 988 eksemplare van die koerant, bestaande uit 310 135 bladsye.

As voorbeeld kan genoem word dat 477 berigte onder die naam Gerhard Burger gevind is.

Essie: "Daar was nooit nukke of buie of ego nie"

PEET VAN STADEN skryf: LAG was maklik … of Essie Esterhuizen in die kantoor, die persbank of op die hoë stoeltjie langsaan in Vegkop was.

Maar dis nou moeilik om oor hom skryf, want Essie was ʼn merkwaardige mens, ingewikkeld in sy oënskynlike eenvoud. Daar was nooit nukke of buie of ego nie. As sportskrywer was hy geen grap nie. Hy was in werklikheid een van die spesiale sportskrywers – en ménse onder hulle – in wat toenemend lyk na die laaste betekenisvolle halfeeu van Afrikaanse sportskrywers.

 Johan Esterhuizen is Dinsdag, 6 Augustus op Ballito dood ná ‘n kort siekbed, soos syverwant Emile Smith in K’rant geskryf het. Hy het die vorige dag 76 geword. Eers washy tennisskrywer by Hoofstad en Die Transvaler, en het daarna veral as krieketskrywer by The Citizen en Rapport naam gemaak. Hy was sportredakteur van The Citizen, en het ook uitvoerig oor boks en rugby geskryf.

Vermaarde krieketskrywer oorlede

PHILIP DEETLEFS laat weet dat Johan (Essie) Esterhuizen, vermaarde krieketskrywer van Hoofstad, Die Transvaler, The Citizen en Rapport, vanoggend oorlede is.

Essie

Hy was eweneens ʼn gerekende rugby- en boksskrywer.

EMILE SMITH EN FAMILIE skryf: Oom Johan (Essie) is Sondag, 28 Julie 2024, in Netcare Balitto opgeneem met ʼn bloeiende maagseer wat gebars het. Hy is daarna vir ʼn noodoperasie teater toe gevat. Hulle het toe hulle skoonmaak bevestig dat hy maagkanker het. Hy is uit die teater na die waakeenheid oorgeplaas, waar hy op ʼn ventilator was. Oom Johan het gister, Sondag 5 Augustus, verjaar en is dus die volgende dag op 76 oorlede. Sy organe het baie swaar getrek en sy hart het vanoggend gaan staan. 

Sy suster Joey se dogter Rika en háár dogter was by hom en hy was nie alleen nie. Die res van die familie moes terugkeer Vrystaat toe omdat hulle Maandag weer moes werk. 

• Emile is ʼn kleinseun van Rika. -- Red.
  

GPS kelder langpad-sending

KARIN PRETORIUS skryf: DIS nou ‘n verrassing om te hoor dat my bywoning uit die Kaap van die Perskor-reünie op 19 Mei 2024 in Johannesburg die verste is wat nog vir die byeenkoms gereis is, behalwe vir Joe Venter van Bloemfontein af.

Met my vlug na Johannesburg was ek op ‘n ernstige sending, want daar was twee dinge wat ek graag aan redakteur Harald Pakendorf wou sê: ons het mekaar in 1981 – 43 jaar gelede – laas gesien en dit was met die ‘wêreldscoop’wat ek aan Die Vaderland besorg het met ‘n groot storie uit die Rhodesiese bosoorlog van daardie jare.

Uitweg uit Unisa-doodloopstraat

KARIN PRETORIUS skryf: EK skryf met betrekking tot Andries Burger se navraag op K’rant en die redakteur se opmerking.

Ek het die voorreg gehad om As Burger in 1972 te ontmoet toe hy by ons op die plaas naby Swartruggens kom kuier het. Dit was tydens die Vonsteen-verhoor en my man, Kas van den Bergh, was besig om ʼn boek daaroor te skryf. Hy het adv. Burger oorgenooi om gedagtes met hom oor die verhoor te wissel. 

Hulp met berigte oor adv. As Burger gevra

ANDRIES BURGER, seun van advokaat As Burger skryf: my pa is dié week oorlede.  Hy sou volgende maand 85 gewees het. Ek probeer ou koerantberigte oor hom kry en vra hulp.

Ek weet daar was destyds berigte oor van die hofsake waarin hy opgetree het, soos die Frans Vonsteen-verhoor in 1972.  Daar was ook berigte/artikels oor die moderne vyfkamp waarin hy 'n Springbok was.  

Ek sukkel om iets te vind, veral omdat ek in Melbourne, Australia woon. Het u dalk toegang tot argiewe of hulp hiermee? Hierby is 'n skets van Len Lindeque wat na an my pa se hart was.  Dit het op 16 Maart 1969 in Dagbreek verskyn.

Rapport maak wéér (vir oulaas) opslae

‘n Aankondiging is vroeër vandeesmaand met groot verbasing bekend gemaak dat onder meer Rapport gaan sluit.  Net so was dit  in 1970  ‘n groot verrassing toe aankondig is  dat die destydse Dagbreek en Die Beeld  (nie Beeld nie) gaan amalgameer om Rapport te word.

JOHAN VOSLOO, tóé nog sportverslaggewer by Dagbreek het in Hanekraai, personeelblad van die Afrikaanse Pers Beperk (APB), vertel van sy ervarings toe hy en sy kollegas op 29 Oktober 1970 gehoor het van dié samesmelting.  Dit is later in K’rant opgeneem.  Klik HIER om sy storie te lees.

Leefbaarder wêreld: net met ʼn glimlag, Pappie!

PEET VAN STADEN skryf: Vir my was hy die een wat altyd geglimlag het. Nooit nukkerig nie, nooit dikmond nie. Gegewe my herinneringe aan die klimaat in Perskor se koerantkantore diep in die jare sewentig was Dirk Benadé se temperament merkwaardig, eintlik uniek. 

Perdewedrenskrywers, soos rugbyskrywers, was altyd maar ʼn eie klomp. Hulle was deel van sportredaksies, selfs oudsportredakteurs soos Wolfie Wolfaardt en Roelf Theunissen. Ons ander het dikwels bespiegel oor hoeveel van die sport daar sou oorbly as weddenskappe by perdebyeenkomste weggevat word. Maar soos met verdedigingsobligasies destyds het fiskale oorwegings die moreles getroef. 

Die renskrywers self het oor die debat getree. By die jaarvergadering van die Randse Sportskrywersvereniging het een van hulle kort-kort ʼn perd as een van die Sportsterre van die Jaar benoem. Francois Wolfaardt het selfs een keer sy voorstel – dalk nog vir Principal Boy – met ʼn troefkaart afgesluit: “Boonop, Meneer die Voorsitter, is hierdie perd ʼn dêm goeie Nasionalis!” 

Groot Dirk was enig in sy soort

JAN VAN VUUREN skryf: Dirk Benadé, perderedakteur van Die Transvaler in die 1970's en 1980's, is Vrydagaand, 3 Mei 2024, oorlede. Hy was 77 jaar oud. Dirk was in die Garden City-kliniek, Johannesburg om vergroeisels te laat verwyder. Komplikasies het ingetree en het tot sy dood gelei.

Dirk was 'n uiters begaafde sportman wat van jongs af groot potensiaal in rugby en atletiek getoon het. Hy was in standerd 9 toe hy in 1964 vir Die Fakkel Hoërskool, Johannesburg in die Administrateursbeker-eindstryd op Potchefstroom teen Lichtenburg gespeel het. Ongelukkig vir hom, het Die Fakkel met 11-16 verloor.

REÜNIE, 2024: GEBORG DEUR DAGBREEKTRUST

Dis weer tyd vir lekker kuier by ons volgende reünie van oudwerknemers van Perskor en sy voorgangers  (dis nou APB, Dagbreekpers, Voortrekkerpers, Republikeinse Pers, ens). Die reëlingskomitee, onder leiding van voorsitter Harald Pakendorf en bygestaan deur sy gade Aletta, Louise Blake en Madelaine Page, het besluit om vanjaar weer ‘n funksie by dieselfde restourant – die Irish Rock -  te hou. 

Die saamtrek vind op Sondag 19 Mei 2024 plaas. Die ete begin stiptelik om 12:30. Kom van 11:30 af en kuier eers lekker saam. Daar is ‘n kontantkroeg.

Koerantman Frikke leer TV ‘n ding of twee

PEET VAN STADEN skryf: FRIKKIE VAN DER WALT, eens onder meer nagredakteur van Die Transvaler, is Maandag, 8 April ná ʼn tweede ernstige siekbed op 80 oorlede. Hy het sy lang en kleurryke loopbaan by Perskor opgevolg met ʼn nog langer en ewe merkwaardige skof by die TV-nuusredaksie van die SAUK.  Hy laat sy vrou, Susan, en twee kinders agter.

Hy het laat in die jare 1960 by Die Vaderland begin waar hy hom as misdaadverslaggewer onderskei het en lewenslank geesdriftig vertel het van die karakters en ervarings wat hy in daardie wêreld beleef het.  Daarna het hy na Die Transvaler se redaksie verskuif waar hy later nagredakteur was tydens die groot tweestryd met Beeld.

Elise herstel na ernstige terugslag

PEET VAN STADEN skryf: ELISE VAN STADEN herstel tuis in Randburg ná ‘n ernstige terugslag. Die voormalige vroueredaktrise van Die Vaderland en later akademikus het in Desember uit die bloute ernstige longontsteking gekry waarna sy drie weke in ʼn koma en altesaam vyf weke in die waakeenheid was. 

Dr Elise van Staden

Sy was teen die derde week van Januarie 2024 terug by die huis. Al was sy baie verswak, het sy geen blywende skade opgedoen nie. Haar herstel vorder so goed dat sy sonder hulp stap en baie van haar vorige pligte uitvoer. 

Elise het in Desember 1969 by die vroueredaksie van Die Vaderland begin, gesub en algemene verslaggewing gedoen. Sy het ook by Hoofstad gewerk en vroueredaktrise by Die Vaderland geword voordat sy Sarie toe is. Sy het tussenin kinders grootgemaak, skoolgehou en uiteindelik by die Randse Afrikaanse Universiteit gedoseer.

Koos Doep se kronkelpad* koerante toe

PEET VAN STADEN SKRYF:  DIE joernalistiek skep maar met ’n growwe sif uit die ervarings wat hy aanbied: altyd laat hy gedenkwaardige geleenthede deur weens werk, oordeel, selfs luiheid. By my hope kostelikes is ek armer omdat ek nooit in die Concorde gevlieg of Frank Sinatra by Sun City gesien of die toetsuur beleef het met Graeme Pollock en Barry Richards se vennootskap teen Australië nie.

Of een van Koos du Plessis se sangaande nie. Die ergste is ek het nooit rerig daarvan geweet nie totdat Leendert Pieterse jare later vertel en ek nou die dag terloops toe ek Wim van der Berg se K’rantvertelling daaroor raakgelees het.

En tog ken ons mekaar -- meer bepaald ken ek hóm -- lank voordat enige van ons twee joernaliste geword het. Wat my laat dink dat ek miskien my bietjie moet vertel van hoe hy in die koerantwese beland het.

Waar is Tom se rubriek?

Tom Buys

Arica van der Westhuizen skryf: Ek is besig met navorsing oor my oorlede pa, Tom Buys.

Hy en Len Lindeque het destyds ‘n "rubriek" saam hanteer, genaamd “Só is Hulle".  Ek is nie seker of dit in Die Vaderland of Perskorhaan gepubliseer was nie.  Ek is opsoek na daardie material --  my pa se artikels en Len se sketse.

 Weet iemand dalk waar ek dit kan kry, veral die artikels wat my pa geskryf het.

(Tom was hoofsub en nuusredakteur van Die Vaderland in die vroeë  sewentigs. Is daar iemand wat weet of daar 'n argief is waar ou eksemplare van Die Vaderland, Die Transvaler en ander Perskorpublikasies geberg word?  K'rant het al heelwat navrae hieroor gehad.--Red.)

Lucia (Van den Bergh) Prinsloo oorlede

LUCIA (VAN DEN BERGH) PRINSLOO, voormalige verslaggewer by Hoofstad is Dinsdag, 6 Februarie 2024,  in die St George's-hospitaal, Port Elizabeth oorlede.

Sy was 67. Sy ek haar tandartsman, Dappie, het in Jeffreysbaai gewoon.

Lucia het meer as jaar terug 'n nieroorplanting gehad.  Haar broer, Van Rooy van den Bergh, was die skenker. 

'n Vorige berig oor Lucia is HIER. 

‘Afrikaanse Alistair MacLean’ oorlede

PAUL C. VENTER skryf: DIE skrywer Calvyn van Niekerk is op 8 Januarie 2024 aan nierversaking oorlede. Ons innige simpatie met sy weduwee en familie. 

In sy laaste jare het Calvyn stil in Durban gewoon, die stad waar hy in die sewentigs as tydskrifjoernalis sowel as skrywer van stringe avontuurboeke en ʼn horde fotoboekies vir Republikeinse Pers gewerk het. Toe was hy die man na wie jonges soos ek geluister het.  

Die Joodse Kersboom

HANLIE VORNBERG skryf:  Nou, terwyl ek die storie skryf, besef ek eers hoe besonder aktueel die tema op die oomblik is met al die probleme daar is Israel. 

Soos bekend, was daar 'n tyd hier in Europa waar mense van Joodse afkoms harde bene gekou het. Trouens, deur 'n Semitiese familielid êrens in die geslagregister te hê, kon die doodvonnis beteken.

Na die Tweede Wêreldoorlog het die Jode wat hier oorgebly het, óf Israel toe geëmigreer, of hulle bes gedoen om so gou soos moontlik by die res van die bevolking in te skakel. Talle was selfs bereid om hulle geloof prys te gee en hulle as Katolieke of Protestante te laat doop

Toetsrugby op sy beste en regte sneeu in Parys

KARIN PRETORIUS skryf: EEN Sondagmiddag in November 1968 verskyn daar ʼn kennisgewing op die bord in Londen se Oversears Visitors’ Club (OVC) in Earls Court vir kaartjies na Parys vir die Springbokke se tweede rugbytoets teen die Franse. My oë rek wyd en vir ʼn oomblik vergeet ek skoon van Ma se skaapboud en gebakte aartappels tuis in Pretoria. Want ná sewe maande in Londen vir werk by die SA Sitrusraad as ʼn “Outspan Girl’, was dit al waaraan mens kon dink op ʼn nostalgiese Sondagmiddag. Veral as die koue waarvan jy nog net gehoor het, begin hap-hap het aan jou langbroek en stewels.

Bernie, die kraai

HANLIE VORNBERG skryf: HULLE het oornag hier by ons in Wenen aangekom. Die groot swart kraaie. Met die koms van die herfs, is hulle elke jaar dié tyd, terug. Hulle kom al die pad uit Rusland om hier te oorwinter. Vanmôre het ek hulle hoor krys en gesien hoe die tamaai voëls heen en weer oor die huis vlieg.

Daar is 'n Oostenrykse boerewysheid wat sê dat wanneer die kraaie kom, dit tyd is om jou vuurmaakhout bymekaar te maak.

Treinry en ʼn nuwe rubriek

HANLIE VORNBERG skryf: TOE ek ʼn kind was, was treinry vir my een van die lekkerste dinge wat daar was. Dit was ʼn kosbare ondervinding. Hoe anders was die treine van daardie tyd nie!

Ons het jaarliks tydens die wintervakansie in Junie, met die trein vir my oupa in George gaan kuier.

Dit was ʼn belewenis. Die lawaai van die stoomtrein, die roet in jou oog, die stank van die steenkool en die voortskommel en kantel van die waens. Dan was daar die reuk van die groen leerbekleedsel, die glinsterende houtwerk en die kondukteur-sleutel wat ratel in die slot.

Bier en mossels is 'n gevaarlike resep

HANLIE VORNBERG skryf:  IN 1858 was daar reeds agt verskillende koerant publikasies in die Kaap. Koerante is graag in klubs en in openbare plekke gelees en een koerant het dikwels deur baie hande gegaan. Ook die dames het reeds hulle eie blad gehad, die sogenaamde,
„Lady ́s Companion.“

Aangesien advertensies altyd die lewensbloed van die pers was, was daar ook in die ou Kaap geen tekort daaraan nie. Die adverteerders het van al hulle skeppende talente gebruik gemaak om die lesers se aandag te trek.

Sommige het met dekoratiewe illustrasies gewerk en andere het selfs sover gegaan om hulle advertensies as nuwe "stories" te kamoefleer.

‘Skieriteit’ – van die ‘High Noons’ tot by Zebulon

PIET EBERSÖHN skryf: WIE onthou nog die duur stelsel vir toegangsbeheer wat Perskor in die laat jare sewentig by Aucklandpark laat aanbring het? 

Ons het almal kaarte met ons foto’s op gekry wat ons by die deur moes toon. 

Ek dink die stelsel het iets soos twee weke gehou, toe breek die masjien om nooit herstel te word nie. 

Wie is Ben Blindekoei?

Len Lindeque

JOHAN GREYBE skryf: Ek's gebore in ‘53. Was op skool in Sentraal, Bloemfontein van '67 tot '71. Self bietjie 'n komiek-tekentalent gehad en bewonderaar van Len Lindeque se weeklikse Rapport-bydraes. 

Toe Sentraal sy eie skoolkoerant begin het, is daar vir bydraes gevra. Ek teken toe iets in Len se grappige styl en plaas dit naamloos op die redakteur se lessenaar. 

Gedurende weeklikse saalperiode, kondig die skoolhoof aan: Die Tralie-redakteur versoek asseblief dat die leerling wat sketse op sy lessenaar gelos het onder die skuilnaam, Ben Blindekoei, hom asseblief sal kontak. 

Groot gelag in saal ...

Piet Ebersöhn se Mariëtte oorlede

MARIËTTE EBERSÖHN, vrou van K'rant se nuusredakteur, Piet Ebersöhn, is Maandag, 7 Augustus 2023, oorlede.  Sy het in Junie 68 geword.  

Vrydag voordag is Mariëtte met 'n asemnood in die hospitaal opgeneem, maar het dermate herstel dat sy laatmiddag ontslaan is. Maandag was daar 'n terugslag.  Voordat sy in die hospitaal opgeneem kon word, is sy oorlede.

Piet en Mariëtte het teen die einde van 2016 na Corfu, 'n eiland aan die Griekse kus, verhuis. Lees meer daarvan HIER.

Piet het onlangs twee berigte geskryf oor sy en Mariëtte se Eiland van ons Drome.  Klik  HIER en HIER.

K'rant en sy lesers treur saam met Piet en wens hom sterkte toe.

Bo:  Piet en Mariëtte Ebersohn het by die Perskorreünie in 2016 afskeid geneem vóór hul vetrek  na die eiland Corfu om daar af te tree.

 

Perskor bring July-geluk!

KARIN PRETORIUS skryf: MET geen kennis van perdewedrenne of weddenskappe nie, het ek jou so wrintiewaar twee keer in die jare sewentig vanweë my werksituasie by Perskor op wenperde by die July verwed – en gewen. Nou nie so dat ek my trommeltjie eers kon opvul nie, maar dit het tog vir baie opwinding gesorg. 

Eerstens was dit in 1970 by die vroueblad van Die Transvaler en daarna in 1979 as Perskor se verteenwoordiger tydens die bosoorlog in die ou Rhodesië. Met my aanstelling in 1970 by Die Transvaler se vroueblad, was dit heerlik om oor ʼn eg-vrouesaak te berig – die vooruitskouing van die vrouemodes by die naderende July-perdewedren begin Julie op die Greyville- renbaan in Durban. 

Paul, die rugbyheld – ʼn onthou van Paul C. Venter

PAUL C. VENTER skryf: LANK, lank gelede, toe Afrikaanse Pers nog in Johannesburg gestaan het, naby waar Milpark Holiday Inn later sy staan kom maak het, het drie snotkoppies by Die Vaderland begin werk: Ek en Ferdinand Hand as verslaggewertjies en Ferdie se broer Reinhardt onder by die drukkery.

Die Hande – Hands? Ek weet nou nog nie waai een nie – was twee goedgemanierde plattelanders van die Platorand, ek ʼn gesoute en dus onbetroubare Johannesburger pas uit die army. 

Later het ons drie saam ʼn huis in Linden betrek, ʼn karaktervolle opstal wat aan Harald en Aletta Pakendorf behoort het, waar die kaggel een bitterkoue winternag nie mooi wou vat nie toe help ons hom met petrol aan ... stop dit, ek glo nie Harald en Aletta wil die storie hier lees nie.

Die slang in die brandewyn

HANLIE VORNBERG skryf: WAT vir my hierdie storie besonders interessant maak, is die feit dat ʼn voorvader van my hier ʼn rol gespeel het. 

My ouma was ʼn Kirsten uit Darling en oor dié betrokke familie bestaan heelwat geskrifte uit die ou Kaap. 

Johann Friedrich Kirsten, was in diens van die Nederlandse Oos-Indiese Kompanjie en het voor 1740 uit Duitsland in die Kaap aangekom.

Hy was een van ʼn groep hardwerkende Lutheraanse ondernemers wat in die Kaap groot sukses behaal het.

Die drie Venter-skrywers van Republikeinse Pers

KAREN PRETORIUS skryf: Daar was in die jare sewentig nie een nie, ook nie twee nie maar DRIE befaamde Venter-skrywers by Republikeinse Pers met wie ek die redaksiekantoor in Nedbank City East in Doornfontein gedeel het.

C. J. (Corrie) Venter was die redakteur van Radio en TV Dagboek en ook gewilde en bekende fiksieskrywer van romans, en radio- en tydskrifverhale;
Paul C. Venter, toe redakteur van die tydskrif, Keur, en wat vandag nog besig is as draaiboekskrywer vir televisiereekse en -rolprente; 
Al J. Venter, ʼn redaksielid van Scope wat ʼn legende is as oorlog-joernalis en steeds in die wêreld se konfliksones verslag doen.

Om so nóu saam met hierdie drie skrywers te gewerk en gedagtes te verwissel het, was ʼn groot voorreg en ʼn goeie leerskool vir ʼn joernalistieke loopbaan.

Op papier kan ʼn mens dit mos herontdek

PEET VAN STADEN skryf: GOED, miljoene bome het oorleef nadat die nuusbedryf sy papiergebruik ingekort het. Maar hy is daarom nog armer, want vir ons in die kermkoor het woorde op die skerm eenvoudig nie die trefkrag van woorde op papier nie. Jy kan hulle verklein of vergroot en in ʼn ander lettersoort weergee, maar nie skeef draai of ligkant toe skuif of besnuif nie. Veral nie só bedink en waardeer nie. 

Dit besef ek opnuut toe ek nou die dag in my opgaarkas na die grafika van die sirkulasiesyfers gesoek en afgekom het op iets waarvan ek half vergeet het. Dit was net te herontdek omdat dit op papier is, al kom sommige daarvan reeds uit ʼn

Grafika van ʼn leuen en ʼn flenter hand

PEET VAN STADEN skryf: GERRIE COETZEE se dood in Januarie is seker maar hoekom ek opnuut gewonder het oor die ding. Soos oor al die ander in Perskor se biblioteek wat ʼn mens oor jare bygebly het: knipsels van ons spookstorie as studente wat nege koerantvoorblaaie gehaal het, Willie Havenga se atletiekfoto’s, een uit Wessel Oosthuizen se eerste joppie met sy nuwe motoraandrywing wat wys hoe hoog ʼn knop op ʼn fietsryer se bobeen swel ʼn halfsekonde ná sy valslag.Of die biegbrief van ʼn veroordeelde moordenaar wat Jan Beukes uit die tronk gesmokkel het, geskryf op toiletpapier met sy eie bloed. 

Seker ook maar die vergetelheid in.

Makassie

HANLIE VORNBERG skryf: TOE ek destyds, twee-weekliks vir Rooi Rose my rubriek, Doodluiters, geskryf het, het Martie Snyman my ʼn vrye hand gegee en kon ek meestal self kies waaroor ek wou berig. Net soms het sy van haar kant af ʼn voorstel vir ʼn moontlike tema gemaak. 

Op ʼn dag het sy my na haar kantoor toe geroep en gesê: “Jy kom mos van die Kaap af, so skryf vir ons volgende keer iets oor die see.” Ons het groot respek vir Martie Snyman gehad. Was selfs ʼn fraksie bang vir haar. As sy met daardie blink olyfswart oë van haar vir jou gekyk het, het jy mooi geluister en reg getrap. 

Per viswa en tussen koolkoppe gaan die reis verder

KARIN PRETORIUS skryf verder: SO land ons die volgende dag in Florence en neem afskeid van Francesco. Ons was skielik op ons eie. 

Die Boek se staproete vir vier dae in die stad is oopgevou en die heel eerste besoek is by die Akademie-gallery, neffens die Arnorivier – en ons bevind ons aan die voete van die majestueuse Dawidbeeld van Michelangelo. 

En so het ons ryloopdae vir ses maande deur Europa aangebreek – stap vir stap, dag vir dag, plek na plek, opwinding na opwinding, ondervinding op ondervinding. Belangrikste van alles: duim vir duim!

Ma ryloop toe ‘wonderlik’ saam

KARIN PRETORIUS vertel verder: RYLOOPSUKSES kan grootliks aan ʼn paar dinge toegeskryf word: ʼn goeie verstandhouding tussen twee vriendinne, dieselfde belange, asook goeie organisasie. 

Daar was ook ʼn paar ononderhandelbare reëls, soos om nooit van mekaar te skei nie al was daar moontlike wrywing; om net met ʼn enkel mansbestuurder in ʼn motor te klim en daarom was die Fiat 600 – toe baie gewild in Europa – ideaal, want die een wat agter sit, het ʼn rugsak op die skoot gehad en een op die sitplek langsaan; en daar is ook nooit na sesuur saans geryloop nie. 

15 000 myl deur 15 lande – duim vir duim

KARIN PRETORIUS skryf: HIERDIE ryloopstorie van jare gelede, het my nie net laat sif deur die blaaie van my geheue nie, maar ook deur die blaaie van my stowwerige albums op my boekrak – en daar was baie stof tot nadenke! 

Ryloop in Europa in 1969, was nie ʼn gevaarlike onderneming nie. Versigtigheid was steeds die wagwoord, veral vir twee meisies, maar misdaad was nie in die algemeen ter sprake nie. In so ʼn mate dat iets ter beskerming soos pepersproei nooit ʼn gedagte was nie. 

Daarom het ek en rylopervriendin, Brenda Southon van Durban, besluit dis net wat ons wou waag: om duim te lig en met rugsakke en al ons spaargeld soveel lande as moontlik in die somer van Europa te besoek. 

Elisabeth van Oostenryk in Korfu

HANLIE VORNBERG skryf: Nadat ek Piet Ebersöhn se twee interessante berigte oor sy nuwe blyplek, Korfu, gelees het, het ek skeilik onthou dat daar 'n interessante verbinding bestaan tussen Korfu en Oostenryk.

Dit is die paleis Achilleion, sewe kilometer suid van die stad Korfu. Elisabeth,die Keiserin van Oostenryk en Hongarye, het dit in die jare 1890 tot 1892, vir haar laat bou.

Keiserin Elisabeth, genoem Sisi, was die vrou van Keiser Frans Josef I wat van 1848 tot sy dood in 1916 oor die Oostenrykse Ryk regeer het. Elisabeth was uit die Duitse adelsgeslag Wittelsbach en was aan die Habsburgse keiser verwant.

‘Zijn naam is Kleijn, zijn daden bennen groot’

Lang Gerhard Kleijn

HOPELIK sal die Nederlandse liriekskrywer van “De zilverenvloot” bostaande stukkie vryheid met sy woordkuns vergun as ons na Gerhard Kleijn verwys. 

HARALD PAKENDORF, ’n gewese redakteur van Oggendblad skryf: Gerhard Kleijn is ʼn voorbeeld van iemand wie se naam nie by hom gepas het nie. Nie in statuur nie, maar ook nie as verslaggewer nie. Hy het sy leerjongenskap by Oggendblad in die Sewentigs in Pretoria deurloop. 

Van die begin af was dit duidelik dat hy in ʼn redaksiekantoor tuis is. Nie te lank nie toe het ander weivelde geroep en was hy opeenvolgens redakteur van spesialis- en plaaslike koerante.

Harald Pakendorf

In sy laaste jare net deur Facebook (Aletta s’n) geweet hoe dit met hom gaan. Sy afsterwe het ons heeltemal onkant gevang en laat ʼn leegte. 

DRIES SONNEKUS, ’n gewese redakteur van Die Kouter, skryf: IN my geval is dit deesdae net ʼn kort treetjie en dan is ek daar – deel van daardie groot ritueel wat ek eenkeer op Korfu gesien het. Ons groot vriend – paradoksaal Gerhard Kleyn – het nou reeds daardie tree gegee en so met sy lang bene uit ons lewens getree. Ons sal hom mis.   

Gerhard Kleijn oorlede

Gerhard Kleijn

GERT VAN ROOYEN laat weet dat Gerhard Kleijn gister oorlede is. Geen nadere besonderhede is bekend nie, maar K’rant sal laat weet sodra dit meer te wete kom. 

(Gerhard het sy loopbaan as koerantman by die Klerksdorp Rekord begin, was later aan Oggendblad en Die Kouter verbonde, eh hy en vrou, Angie, het die afgelope klomp jare ‘n baie suksesvolle gemeenskapstydskrif, Die Bronberger, aan die Ooste van Pretoria uitgegee. – Red.)

Charl Thom oorlede

Charl Thom, voormalige assistent-tot-die-readakteur van Die Vaderland is op 14 Maart 2023 oorlede. In 'n stadium was hy ook taalversorger van K'rant.

Onderstaande het op 23 Maart in Weslander verskyn. Nog oor Charl is HIER.

Reünie 2023: Geborg deur Dagbreektrust

DIS weer tyd vir lekker kuier by ons volgende reünie van oudwerknemers van Perskor en sy voorgangers (dis nou APB, Dagbreekpers, Voortrekkerpers, Republikeinse Pers, ens). 

Die reëlingskomitee, onder leiding van voorsitter Harald Pakendorf en bygestaan deur sy gade Aletta, Louise Blake en Madelaine Page, het besluit om vanjaar weer ‘n funksie by dieselfde restourant – die Irish Rock - te hou. 

• Die saamtrek vind op Sondag 7 Mei 2023 plaas. 

Eiland van ons drome (2)

PIET EBERSÖHN skryf: EK vertrou julle het nou ʼn glasie ouzo in die hand sodat ons teug-teug, rustig verder kan kuier. 

Toenterjare toe ʼn mens nog na ʼn aftrede uitgesien het, en jy het ʼn afgetredene gevra hoe dit gaan, was die antwoord so te sê sonder uitsondering: “Besiger as ooit.” 

Deesdae besef ek hoe waar dit is. Nie dat ʼn mens meer uitrig nie, nooit gesien nie. Alles duur net soveel langer om af te handel en is ʼn groter gesukkel. 

Nietemin, dit wat ons doen, geniet ons. 

Eiland van ons drome (1)

PIET EBERSÖHN skryf: DAAR het jy dit nou. Ek kry toe hierdie briefie van Karin Pretorius af in die pos.

“Jy het almal nou al aan die skryf gekry oor Perskor en wat hulle tans doen. Wil jy nie iets oor jouself en die lewe op Korfu skryf nie met pragtige foto’s waar julle bly en hoe die eiland deesdae lyk? Dit sal mos nou baie interessant wees.

”Hoe kan ek nou weier sonder om myself in die voet te skiet? Soveel skrywers het al op my versoek namens K’rant gereageer; soveel ander het belowe en ek maak daarop staat dat hulle hul beloftes nakom. Daar moet dan seker nie ʼn beskuldigende vinger na my gewys word nie. 

Dit sal vroeg November ses jaar wees sedert ons permanent op Korfu voet aan wal gesit het, en al is ons al goed ingesete leer ons nog gereeld iets nuuts om die lewe interessant te hou. 

Wat ‘n affêre was dit nie!

JAPIE BOSCH skryf:  IN 1970 – ná ‘n jaar se skoolhou – het André Verster my as ‘n verslaggewer  by Die Vaderland aangestel.   Ons almal was verslaggewers.  Deesdae is almal joernaliste.

Frans du Toit was die nuusredakteur vir wie ek baie respek gehad het.  AM van Schoor was hoofredakteur.  Ons het hom selde gesien.

Paul Kruger het my munisipale verslaggewing geleer.  Die jare daarna was ‘n universiteit vir my. Daardie agtergrond was van groot waarde in my latere loopbaan.

Oor babas, troeteldiere en koerantsirkulasie – veral troeteldiere

HANLIE VORNBERG skryf: EK het gesien op die foto’s wat die K`rant-skrywers ingestuur het, was baie met hul troeteldiere afgeneem. 

Toe Hermie Hendriks destyds vir ons in die joernalisteskool "Human Interest"-stories verduidelik het, het hy gesê: Plaas 'n baba op die voorblad en jou sirkulasie styg. Plaas 'n baba en 'n hond op die voorblad en jou sirkulasie skiet die hoogte in. 

Ek sien die klomp is maar huiwerig om te skryf ... kom ons rook hulle uit met 'n storie oor troeteldiere! 

Van die lekkerste stories wat ‘n mens dikwels hoor, het met mense en hulle diere te doen. 

Besoek aan die bank

HANLIE VORNBERG skryf: HULLE sê jy praat nie oor geld nie, jy HET dit. Of jy praat nie oor geld nie, jy GEE DIT UIT! Vanoggend wil ek onverfynd wees en die reël oortree en vertel oor die besoek wat ek onlangs by my plaaslike bank gehad het. 

Ná ʼn huwelik van bykans veertig jaar, was ek daaraan gewoond dat Richard al ons geldsake behartig het. Ná ons egskeiding, waartydens hy gelukkig 'n gentleman was en my nie finansieel benadeel het nie, moes ek begin om al my sake alleen te hanteer. 

Veral wat die geldsake betref, het ek gevoel soos ʼn donkie op 'n ysskaatsbaan.