Soos bekend, was daar 'n tyd hier in Europa waar mense van Joodse afkoms harde bene gekou het. Trouens, deur 'n Semitiese familielid êrens in die geslagregister te hê, kon die doodvonnis beteken.
Na die Tweede Wêreldoorlog het die Jode wat hier oorgebly het, óf Israel toe geëmigreer, of hulle bes gedoen om so gou soos moontlik by die res van die bevolking in te skakel. Talle was selfs bereid om hulle geloof prys te gee en hulle as Katolieke of Protestante te laat doop
Daar is 'n Oostenrykse boerewysheid wat sê dat wanneer die kraaie kom, dit tyd is om jou vuurmaakhout bymekaar te maak.
Ons het jaarliks tydens die wintervakansie in Junie, met die trein vir my oupa in George gaan kuier.
Dit was ʼn belewenis. Die lawaai van die stoomtrein, die roet in jou oog, die stank van die steenkool en die voortskommel en kantel van die waens. Dan was daar die reuk van die groen leerbekleedsel, die glinsterende houtwerk en die kondukteur-sleutel wat ratel in die slot.
Aangesien advertensies altyd die lewensbloed van die pers was, was daar ook in die ou Kaap geen tekort daaraan nie. Die adverteerders het van al hulle skeppende talente gebruik gemaak om die lesers se aandag te trek.
Sommige het met dekoratiewe illustrasies gewerk en andere het selfs sover gegaan om hulle advertensies as nuwe "stories" te kamoefleer.
Ons het almal kaarte met ons foto’s op gekry wat ons by die deur moes toon.
Ek dink die stelsel het iets soos twee weke gehou, toe breek die masjien om nooit herstel te word nie.
 |
| Len Lindeque |
Toe Sentraal sy eie skoolkoerant begin het, is daar vir bydraes gevra. Ek teken toe iets in Len se grappige styl en plaas dit naamloos op die redakteur se lessenaar.
Gedurende weeklikse saalperiode, kondig die skoolhoof aan: Die Tralie-redakteur versoek asseblief dat die leerling wat sketse op sy lessenaar gelos het onder die skuilnaam, Ben Blindekoei, hom asseblief sal kontak.
Groot gelag in saal ...
Vrydag voordag is Mariëtte met 'n asemnood in die hospitaal opgeneem, maar het dermate herstel dat sy laatmiddag ontslaan is. Maandag was daar 'n terugslag. Voordat sy in die hospitaal opgeneem kon word, is sy oorlede.
Piet en Mariëtte het teen die einde van 2016 na Corfu, 'n eiland aan die Griekse kus, verhuis. Lees meer daarvan HIER.
Piet het onlangs twee berigte geskryf oor sy en Mariëtte se Eiland van ons Drome. Klik HIER en HIER.
K'rant en sy lesers treur saam met Piet en wens hom sterkte toe.
Bo: Piet en Mariëtte Ebersohn het by die Perskorreünie in 2016 afskeid geneem vóór hul vetrek na die eiland Corfu om daar af te tree.
Eerstens was dit in 1970 by die vroueblad van Die Transvaler en daarna in 1979 as Perskor se verteenwoordiger tydens die bosoorlog in die ou Rhodesië. Met my aanstelling in 1970 by Die Transvaler se vroueblad, was dit heerlik om oor ʼn eg-vrouesaak te berig – die vooruitskouing van die vrouemodes by die naderende July-perdewedren begin Julie op die Greyville- renbaan in Durban.
Die Hande – Hands? Ek weet nou nog nie waai een nie – was twee goedgemanierde plattelanders van die Platorand, ek ʼn gesoute en dus onbetroubare Johannesburger pas uit die army.
Later het ons drie saam ʼn huis in Linden betrek, ʼn karaktervolle opstal wat aan Harald en Aletta Pakendorf behoort het, waar die kaggel een bitterkoue winternag nie mooi wou vat nie toe help ons hom met petrol aan ... stop dit, ek glo nie Harald en Aletta wil die storie hier lees nie.
My ouma was ʼn Kirsten uit Darling en oor dié betrokke familie bestaan heelwat geskrifte uit die ou Kaap.
Johann Friedrich Kirsten, was in diens van die Nederlandse Oos-Indiese Kompanjie en het voor 1740 uit Duitsland in die Kaap aangekom.
Hy was een van ʼn groep hardwerkende Lutheraanse ondernemers wat in die Kaap groot sukses behaal het.
Om so nóu saam met hierdie drie skrywers te gewerk en gedagtes te verwissel het, was ʼn groot voorreg en ʼn goeie leerskool vir ʼn joernalistieke loopbaan.
Dit besef ek opnuut toe ek nou die dag in my opgaarkas na die grafika van die sirkulasiesyfers gesoek en afgekom het op iets waarvan ek half vergeet het. Dit was net te herontdek omdat dit op papier is, al kom sommige daarvan reeds uit ʼn
Seker ook maar die vergetelheid in.
Op ʼn dag het sy my na haar kantoor toe geroep en gesê: “Jy kom mos van die Kaap af, so skryf vir ons volgende keer iets oor die see.” Ons het groot respek vir Martie Snyman gehad. Was selfs ʼn fraksie bang vir haar. As sy met daardie blink olyfswart oë van haar vir jou gekyk het, het jy mooi geluister en reg getrap.
Die Boek se staproete vir vier dae in die stad is oopgevou en die heel eerste besoek is by die Akademie-gallery, neffens die Arnorivier – en ons bevind ons aan die voete van die majestueuse Dawidbeeld van Michelangelo.
En so het ons ryloopdae vir ses maande deur Europa aangebreek – stap vir stap, dag vir dag, plek na plek, opwinding na opwinding, ondervinding op ondervinding. Belangrikste van alles: duim vir duim!
Daar was ook ʼn paar ononderhandelbare reëls, soos om nooit van mekaar te skei nie al was daar moontlike wrywing; om net met ʼn enkel mansbestuurder in ʼn motor te klim en daarom was die Fiat 600 – toe baie gewild in Europa – ideaal, want die een wat agter sit, het ʼn rugsak op die skoot gehad en een op die sitplek langsaan; en daar is ook nooit na sesuur saans geryloop nie.
Ryloop in Europa in 1969, was nie ʼn gevaarlike onderneming nie. Versigtigheid was steeds die wagwoord, veral vir twee meisies, maar misdaad was nie in die algemeen ter sprake nie. In so ʼn mate dat iets ter beskerming soos pepersproei nooit ʼn gedagte was nie.
Daarom het ek en rylopervriendin, Brenda Southon van Durban, besluit dis net wat ons wou waag: om duim te lig en met rugsakke en al ons spaargeld soveel lande as moontlik in die somer van Europa te besoek.
Dit is die paleis Achilleion, sewe kilometer suid van die stad
Korfu. Elisabeth,die Keiserin van Oostenryk en Hongarye, het dit in die jare
1890 tot 1892, vir haar laat bou.
Keiserin Elisabeth, genoem Sisi, was die vrou van Keiser Frans Josef I wat van 1848 tot sy dood in 1916 oor die Oostenrykse Ryk regeer het. Elisabeth was uit die Duitse adelsgeslag Wittelsbach en was aan die Habsburgse keiser verwant.
 |
| Lang Gerhard Kleijn |
HARALD PAKENDORF, ’n gewese redakteur van Oggendblad skryf: Gerhard Kleijn is ʼn voorbeeld van iemand wie se naam nie by hom gepas het nie. Nie in statuur nie, maar ook nie as verslaggewer nie. Hy het sy leerjongenskap by Oggendblad in die Sewentigs in Pretoria deurloop.
Van die begin af was dit duidelik dat hy in ʼn redaksiekantoor tuis is. Nie te lank nie toe het ander weivelde geroep en was hy opeenvolgens redakteur van spesialis- en plaaslike koerante.
 |
| Harald Pakendorf |
DRIES SONNEKUS, ’n gewese redakteur van Die Kouter, skryf: IN my geval is dit deesdae net ʼn kort treetjie en dan is ek daar – deel van daardie groot ritueel wat ek eenkeer op Korfu gesien het. Ons groot vriend – paradoksaal Gerhard Kleyn – het nou reeds daardie tree gegee en so met sy lang bene uit ons lewens getree. Ons sal hom mis.
 |
| Gerhard Kleijn |
(Gerhard het sy loopbaan as koerantman by die Klerksdorp Rekord begin, was later aan Oggendblad en Die Kouter verbonde, eh hy en vrou, Angie, het die afgelope klomp jare ‘n baie suksesvolle gemeenskapstydskrif, Die Bronberger, aan die Ooste van Pretoria uitgegee. – Red.)
Charl Thom, voormalige assistent-tot-die-readakteur van Die Vaderland is op 14 Maart 2023 oorlede. In 'n stadium was hy ook taalversorger van K'rant.
Onderstaande het op 23 Maart in Weslander verskyn. Nog oor Charl is HIER.
Die reëlingskomitee, onder leiding van voorsitter Harald Pakendorf en bygestaan deur sy gade Aletta, Louise Blake en Madelaine Page, het besluit om vanjaar weer ‘n funksie by dieselfde restourant – die Irish Rock - te hou.
P
IET EBERSÖHN skryf:
EK vertrou julle het nou ʼn glasie ouzo in die hand sodat ons teug-teug, rustig
verder kan kuier.
Toenterjare toe ʼn mens nog na ʼn aftrede uitgesien het, en jy het ʼn afgetredene gevra hoe dit gaan, was die antwoord so te sê sonder uitsondering: “Besiger as ooit.”
Deesdae besef ek hoe waar dit is. Nie dat ʼn mens meer uitrig nie, nooit gesien nie. Alles duur net soveel langer om af te handel en is ʼn groter gesukkel.
Nietemin, dit wat ons doen, geniet ons.
“Jy het almal nou al aan die skryf gekry oor Perskor en wat hulle tans doen. Wil jy nie iets oor jouself en die lewe op Korfu skryf nie met pragtige foto’s waar julle bly en hoe die eiland deesdae lyk? Dit sal mos nou baie interessant wees.
”Hoe kan ek nou weier sonder om myself in die voet te skiet? Soveel skrywers het al op my versoek namens K’rant gereageer; soveel ander het belowe en ek maak daarop staat dat hulle hul beloftes nakom. Daar moet dan seker nie ʼn beskuldigende vinger na my gewys word nie.
Dit sal vroeg November ses jaar wees sedert ons permanent op Korfu voet aan wal gesit het, en al is ons al goed ingesete leer ons nog gereeld iets nuuts om die lewe interessant te hou.
Frans
du Toit was die nuusredakteur vir wie ek baie respek gehad het. AM van Schoor was hoofredakteur. Ons het hom selde gesien.
Paul Kruger het my munisipale verslaggewing geleer. Die jare daarna was ‘n universiteit vir my. Daardie agtergrond was van groot waarde in my latere loopbaan.
Toe Hermie Hendriks destyds vir ons in die joernalisteskool "Human Interest"-stories verduidelik het, het hy gesê: Plaas 'n baba op die voorblad en jou sirkulasie styg. Plaas 'n baba en 'n hond op die voorblad en jou sirkulasie skiet die hoogte in.
Ek sien die klomp is maar huiwerig om te skryf ... kom ons rook hulle uit met 'n storie oor troeteldiere!
Van die lekkerste stories wat ‘n mens dikwels hoor, het met mense en hulle diere te doen.
HANLIE VORNBERG skryf: HULLE sê jy praat nie oor geld nie, jy HET dit. Of jy praat nie oor geld nie, jy GEE DIT UIT! Vanoggend wil ek onverfynd wees en die reël oortree en vertel oor die besoek wat ek onlangs by my plaaslike bank gehad het.
Ná ʼn huwelik van bykans veertig jaar, was ek daaraan gewoond dat Richard al ons geldsake behartig het. Ná ons egskeiding, waartydens hy gelukkig 'n gentleman was en my nie finansieel benadeel het nie, moes ek begin om al my sake alleen te hanteer.
Veral wat die geldsake betref, het ek gevoel soos ʼn donkie op 'n ysskaatsbaan.
ʼn Interessante weglating is die naam van HA van der Merwe, ʼn senior verslaggewer by Die Vaderland. Van der Merwe was die skrywer van die boeke “Meng My Wyn” en “Op die Top van die Mas”, die eerste Afrikaanse boeke wat deur die sensors verbied is.
Die takke het in hulle oorvloed af aarde toe gebuig en ons het op ons tone gestaan en gepluk en gepluk. Soms het ons op 'n leer geklim om in die hoogste toppe by te kom maar die boom wou net nooit kaal word nie!
Wanneer die herfswinde begin waai, het van die appels afgeval en oor die hele grasperk gerol waar sommige verrot en ander deur die slakke toegetakel is.
Die aand toe die Grootste Afrikaanse Koerant ter Wêreld ʼn fees der feeste gehou het om die verkope van ʼn halfmiljoen eksemplare op een Sondag te vier, is ʼn mooi baken langs die pad van SA joernalistiek.
ʼn Engelstalige koerant het op ʼn kol op die verkope van 750 000 aanspraak gemaak en ʼn paar jaar gelede het heelparty SA dagblaaie nog gereeld indrukwekkende “sirkulasiesyfers” op hul voorblaaie aangekondig.
Almal weet wat sedertdien gebeur het. Deesdae moet ʼn mens weet waar om te gaan soek om die getalle te bekom.